กระบวนการความคิดเชิงการออกแบบในงานสาธารณสุข

วัฒนธรรมการทำงานอย่างหนึ่งของคนไทย คือความใจร้อน การเร่งรัดงานเพื่อให้บรรลุผลโดยไว เลยขาดประสบการณ์ของการทำงานและการเรียนรู้ที่เป็นระบบ ทำให้เวลาถอดบทเรียน จึงได้คำตอบที่ไม่สมบูรณ์ ตามกระบวนการความคิดเชิงออกแบบ ได้กำหนดขั้นตอนไว้ ๕ ขั้นตอน แต่การทำงานในลักษณะนี้มักจะไม่สมบูรณ์ในขั้นตอนใดขั้นตอนหนึ่ง

ขั้นตอนที่สองของกระบวนการความคิดเชิงการออกแบบของผม คือการ Define หรือการทำให้ท่านผู้หลักผู้ใหญ่ที่ร่วมงานกันได้ร่วมกันคิด ร่วมกันวิเคราะห์ ตามที่ได้มีความเข้าใจในขั้นตอนที่  1 แล้วว่าปัญหาที่ท่านจะทำกันนี้คืออะไร และในขั้นตอนที่ 2 นี้จะร่วมกันทำความเข้าใจอย่างละเอียดชัดเจน อย่างทะลุปรุโปร่งจนสามารถอธิบายปัญหาที่เป็นความต้องการอย่างแท้จริงของผู้รับบริการหรือผู้ใช้บริการ คืออะไร  โดยไม่ได้คิดเอาเองเออเอาเอง แต่จะหาคำถามให้ได้ว่าทำไม ทำไม และทำไมเพื่อจะนำไปใช้ในกระบวนการคิดเพื่อการออกแบบในขั้นตอนต่อไป โดยไม่ต้องให้ความสำคัญกับคำว่าอะไรมากนัก เพราะคำตอบที่ว่าอะไรนั้นมักจะมีความลำเอียงของบุคคลต่างๆ หรือพวกเราที่ทำงานร่วมกันอยู่มากซึ่งไม่เป็นประโยชน์

การเร่งรีบรวบรัดก้าวข้ามขั้นตอนนี้ไป จะทำให้งานสาธารณสุขในอดีตที่ผ่านมาจนถึงทุกวันนี้หลายเรื่องหลายโครงการ ขาดพื้นฐานทางการออกแบบความคิด จนต้องมีการยกเลิกบ้าง หรือทำลืมๆ ไปบ้าง แล้วต้องมาฟื้นฟูกันใหม่ในภายหลังก็มี ตัวอย่างเช่น โครงการควบคุมโรคหนอนพยาธิ ที่ได้ทุ่มเททรัพยากรของต่างประเทศและของไทยเป็นจำนวนมาก จนสามารถควบคุมโรคได้ จนอยู่ในระดับต่ำมากซึ่งจะต้องเร่งรัดในระยะต่อไปที่จะป้องกันโรคมะเร็งของท่อน้ำดีในตับจากการที่ประชาชนมีการติดโรคซ้ำเนื่องจากการที่ยังไม่ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเสี่ยงที่ทำให้เกิดการแพร่โรคและการติดโรค เมื่อหยุดโครงการ ผลที่ติดตามมาคือ การมีผู้ป่วยเป็นโรคมะเร็งตับจำนวนมากในพื้นที่ที่ควบคุมโรคได้แล้วในระดับ primary แต่ไม่ถึงระดับ radical เพราะขาดการ Define ของปัญหาอย่างชัดเจนนั่นเอง

ผู้สอนโดย ดร. ธนวรรธน์ อิ่มสมบูรณ์