นับเป็นเวลาหลายร้อยปีมาแล้วที่มนุษยชาติรับรู้เรื่องสุขภาพในแนวลบมาตลอด นั่นคือการมองจากภาวะที่เราเจ็บป่วยไปสู่ความพยายามที่จะทำอะไรที่ให้หายป่วยหายเป็นโรค รอดพ้นจากการตายด้วยโรคหรือการเจ็บป่วยต่างๆ
เราเหน็ดเหนื่อยและทุ่มเททรัพยากรอย่างมากมายตามแนวคิดจากสภาพการเป็นลบ ไปสู่สภาพการเป็นบวกถึงทุกวันนี้อยากให้สังคมสุขภาพทั่วโลกได้ทำอะไรให้มีความเท่าเทียมกัน (Equity) ไม่มีความแตกต่างกันมากจนเกินไป ในเรื่องสุขภาพ ซึ่งมีทางเลือกอีกทิศทางหนึ่ง คือการมองจากเรื่องที่เป็นบวก แล้วทำให้เป็นบวกมากยิ่งขึ้น นั่นคือการใช้การเวชศาสตร์วิถีชีวิต ซึ่งผมได้เกริ่นนำเอาไว้เมื่อตอนที่แล้ว
เวชศาสตร์วิถีชีวิต หมายถึง "วิถีความเป็นอยู่และการทำงานในชีวิตของบุคคล กลุ่มบุคคล และคนในสังคม ที่สะท้อนให้เห็นได้จากการแสดงออกของเจตคติ คุณค่า และการกระทำตามปกติวิสัย" (อ้างอิงจาก https://en.wiktionary.org/wiki/lifestyle. January24,20190)
เวชศาสตร์วิถีชีวิต เป็นแนวคิดทางการแพทย์ที่เน้นการป้องกันและรักษาโรคในมุมมองจากด้านบวก โดยการให้ความสำคัญกับการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพและวิถีชีวิตของบุคคล เพื่อสุขภาพและคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นในทุกองค์ประกอบ (Compliments)ของสุขภาพ คือ ร่างกาย จิตใจ อารมณ์ สังคม จิตวิญญาณ และสติปัญญาความรอบรู้ทางด้านสุขภาพ โดยการใช้หลักการของเวชศาสตร์วิถีชีวิต ซึ่งประกอบด้วย
1. การมุ่งเน้นที่การป้องกัน
2. การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพในเรื่องต่างๆ ซึ่งจะอธิบายในภายหลัง
3. การใช้วิธีการทางการแพทย์อย่างเป็นระบบ
4. การทำงานร่วมกันของทีมงานที่เป็นสหวิทยาการ
5. การใช้การศึกษา การเรียนรู้ และการฝึกฝนกระทำการเป็นเครื่องมือ
ดังนั้น เวชศาสตร์วิถีชีวิต จึงเน้นไปที่การป้องกันปัญหาสุขภาพที่เกิดจากชีวิตและพฤติกรรมสุขภาพของบุคคล เพื่อสร้างสุขภาพและคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นในระยะยาว โดยการใช้วิธีการทางการแพทย์ การสร้างสุขภาพ และการสร้างพฤติกรรมสุขภาพที่ดี โดยไม่ต้องรอให้เจ็บป่วย เป็นโรค ไม่ใช้ยา หรือการผ่าตัดในกรณีที่ไม่จำเป็น

เนื้อหาส่วนหนึ่งในเนื้อหาการสอนในรายวิชา MPH5606 ความรอบรู้ทางสุขภาพ
ผู้สอนโดย ดร. ธนวรรธน์ อิ่มสมบูรณ์